Manisalı üreticilere Manisa İl Tarım ve Orman Müdürlüğü bünyesinde çalışan ziraat mühendisleri tarafından domates güvesinin zararları ve mücadelesi hakkında bilgilendirme yapıldı. Ziraat Yüksek Mühendisi Dilek Seda Bayburt ve Ziraat Mühendisi Mustafa Bayram üreticileri tarım alanların da ziyare ederek konu hakkında uygulamalı anlatımda bulundu.
Domates güvesinin üremesi ve hangi yollarla zarar verdiği hakkında konuşan Ziraat Yüksek Mühendisi Dilek Seda Bayburt,
“Tuta absoluta örtü altı tarla üretime tehdit eden domatesin en önemli zararlısıdır. Etmen yoğun popülasyonlarda etkin bir şekilde mücadele edilmediği durumlarda domateste yüzde 100 varan ürün kayıplarına yol açabilmektedir. Domates güvesi olarak bilinen Tuta absoluta yüksek üreme gününe sahip zararlıdır. Akdeniz iklimine sahip yerlerde 10-12 döl verebilir. Ülkemizde 1000 metreyi aşan yüksekliklerde de görülmektedir. Ergin yumurtalarına genellikle yaprak altına tomurcuk ve olgunlaşmamış yeşil domates meyvelerinin çanak yapraklarının altına bırakır. Bir dişi yaşa süresince 260 adet yumurta bırakabilir. Yumurtalar 4-5 gün için açılır. 4 larva dönemi geçirir. Larva dönemi 13-15 gün sürer. Larvaları domates bitkilerinin kök hariç bütün kısımlarında ve her dönemde zarar verir.
Yumurtadan çıkan larva meyve sap ve gövdeye girerek beslenmeye başlar. Daha çok olgunlaşmamış meyvelere tercih ederek çanak yapraklarından giriş yapar. Zararlının meylerde açtığı galerilerin meyvede açtığı görüntü düzensiz olup galeriler meyvenin her tarafında görülebilir. Zarar uğrayan meyve Pazar değerini yitirmekte ayrıca açılan galerilere mikro organizmaların yerleşmesi ile çürümeler meydana gelir. Zararlı fide domates meyvesi taşıma ekipmanları nakliye araçları ile bulunduğu alanda diğer alanlara yayılır. Ayrıca uçarak ya da rüzgar kanalıyla pasif olarak ta yayılmaktadır” ifadeleri kullandı.
Domates güvesiyle mücadele
Ziraat Mühendisi Mustafa Bayram, domates güvesinde mücadele etmenin yollarını aşamalı olarak anlattı:
“Zararlının doğada prodüktör olarak nitelendirdiğimiz doğal düşmanları da mevcut olmakla birlikte yaklaşık 13 tanede yumurta larva paraziti bulunmaktadır. En önemli mücadele yöntemi bizim için kültürel mücadeledir. Bunun yanında biyolojik, biyoteknik ve kimyasal mücadelede mevcuttur. Kültürel mücadelede öncelikle temi üretim materyali olan fideyle üretime başlarsak bu işin önceden önlemin almış oluruz. Fideyle bulaşık bir materyal ya da üretimin önceki döneminde her hangi bir zararlının bulaşık dönemi söz konusuysa bunu yetiştirme ortamından uzaklaştırmamı gerekiyor.
Bir diğer önemli yöntemse yabancı otlarla mücadele özellikle köpek üzümü sirken ganyeş şeytan elması bu bitkileri de üretim alanında uzaklaştırmamız gerekiyor. Hasat sonrasında hasat artıklarının temizlenmesi ve özellikle yumurta ve tutayla alakalı, larvayla alakalı bulaşıklı arz eden kısımlar toprakta kalmışsa derim sürüm yaparak bunları toprakla karıştırmamız gerekiyor. Bir sonraki seneye de eğer bulaşıklı yetiştirdiğimiz sezonda çok fazla ise mutlaka patlıcangiller familyasından olmayan farklı bitkilerle münavebeyi gerçekleştirmemi gerekiyor.
Zararlıya karşı mücadele yöntemleri
Bir diğer yöntem ise biyoteknik mücadele. Biyoteknik mücadelede örtü altında dekara 2 ila dört adet feromon artı su tuzağı ve yatta ışık artı feroman artı su tuzağı şeklinde uygulamalar yapılmaktadır. Açık alanda ise dekara 4 ile 6 adet arasında delta tuzak kullanımı olabilir. Ve yatta feromen artı su tuzağı ile mücadelemizi gerçekleştirebiliriz. Son olarak kimyasal mücadeleye gelecek olursak kimyasal mücadele bizim eşeysel çekici tuzaklarımızı biz dikimle beraber arazilerimize kuruyoruz. Haftada bir bunların sayımını yapıyoruz. Eğer bitkide domates güvesinin döneminde bulaşık olan bir durum söz konu olduğunda yaprak sürgün çiçekte yumurta larva bulanıklık olduğu zaman ilaçlı mücadeleye karar veriyoruz.”
