Çok gezen mi bilir çok okuyan mı klişesine cevabım her ikisi de olacaktır. Zira gezip görülen kültürlerin yorumlanması da çok okumak ile ilintili diye düşünüyorum. Hatta buna en güzel ispat zamanının en devrimci kişiliği Evliya Çelebidir. Onun hayatını okurken öğrendiklerim bugün bile kendisinden sıklıkla bahsedilmesinin ispatı niteliğinde.
25 Mart 1611 yılında doğan Evliya Çelebi’nin öyle sıradan biri olmayacağı daha çocukken bellidir. Kütahya doğumlu olan Evliya Çelebi İstanbul’un Fethinden sonra ailesi ile İstanbul’a yerleşmiş ve o günün şartlarına göre çok iyi eğitimler almıştır. Aldığı bu eğitimler ve tatlı dili ile Sultan IV. Muradın iradesi ile saraya girmiştir. Ancak küçüklüğünden bu yana yeni yerler ve yeni insanlar tanıma arzusu saray dışında yaşamasına neden olmuştur.
Evliya Çelebi, birçok harbe katılmış, hatırı sayılır tehlikeler atlatmıştır.
Hitabet sanatını iyi kullanması ve hayırsever olması, kendisini birçok tehlikeden kurtarmıştır. Hayatının son demlerinde bile içinde seyahat aşkı bulunduran Evliya Çelebi, her fırsatta istifade ederek gezmekten bıkmamış ve usanmamıştır. Vezirler arasındaki husumet ve rekabetten hâsıl olan kırgınlıkları güzel bir şekilde idare ederek aralarını uzlaştırarak düzeltmeye çalışmıştır. Kendisi hiç evlenmemiş, elde ettiği tüm hediyeleri, para ve ganimet mallarını kız kardeşlerine sarf etmiştir.
Evliya Çelebi hakkında araştırma yaparken şunu gördüm ki bunca savaşın ve imkansızlıklarla dolu zamanların yaşandığı bir dönemde seyahat edip gördüğü yerleri 10 ciltte toplanan Seyahatname’ yi yazması aslında onun kişiliği hakkında bir şeyi daha ele veriyor.
Aslında Evliya Çelebi 17. yüzyılda kalmayı istememiş olup gelecek nesillere de örnek olmuştur. Evliya Çelebi döneminde kendisine biçilen rollerin daha ötesini yaşamıştır.
Eğer bir gün Kendi Markanı Yarat başlıklı bir yazı yazarsam bu yazıda vereceğim en iyi örnek Evliya Çelebi olurdu.
25 Mart Evliya Çelebi’nin doğum günü. Kendi zamanının dışında yaşayan bir efsane olarak onu anmak istedim.
Şimdilerde beyaz yakalı gençlerin yeni nesil seyyahlar olarak farklı ülkelerde çekim yaparak o ülkeye ait kültürleri bizlerle paylaşması modern zamanın Evliya Çelebi’leri olarak anılmalarını sağlıyor.
Yüzlerce yıl sonra Evliya Çelebi’nin seyyah olarak rol model olması yeni nesle ilham veriyor.
Evliya Çelebi’nin tüm yolculukları bizlere en anlamlı miras olarak yaşayacaktır.
Sağlıkla Kalın.
