2023 yılında Genel devlet harcamaları içerisinde halen devam eden 3.546 tane yatırım projesi var. Bu projelerin 778 tanesi ulaştırma ve haberleşme alanında.
En önemli sorunun bitmeyen projeler olduğuna dikkat çeken Bakırlıoğlu yaptığı açıklamada şu ifadelere yer verdi.
"Yıllardır yeterli para ayrılmadığı için bitirilmeyen yollar, köprüler, altyapı çalışmaları binalar ülkenin her yerinde hem iktidarın hem de muhalefetin tepkisine neden oluyor. Herkesin ortak sorusu vardı projeler neden bitmiyor.
GSHY İçinde Yatırımların Payı Azalıyor
Devletin resmi rakamlarında dikkat çeken bir konu var. Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) içinde yatırımların payının azalması.
GSHY içinde devlet genel bütçesi yatırımlarının payı;
2013’te yüzde 4,2’ymiş, 2014’te yüzde 3,8, 2022’de yüzde 2,9, 2023’te yüzde 3,1; deprem nedeniyle bir önceki yıla göre artmış gibi görünse de yıllar itibariyle gözle görünür bir düşüş var.
2024, 2025, 2026’da tahmin edilen oranlar ise; 2024’de yüzde 2,7, 2025’de yüzde 2,6, 2026’da yüzde 2,5 yatırım harcamalarının gayrisafi yurt içi hasıla içerisindeki payı on yılda yüzde 4,2’lerden, 2026 sonunda yüzde 2,5’a düşeceği tahmin ediliyor.
Yaşadığımız deprem felaketi sonrası yapılacak yatırımları düşündüğümüzde yatırımların payı oldukça düşük kalıyor.
"Devletin Faiz Harcamaları Her Yıl Artıyor"
Devletin iç ve dış borçları için ödediği faiz giderlerinin GSYH içindeki payı; 2016 yılında yüzde 2 iken, 2017’de yüzde 1,9 iken, 2023’te yüzde 2,6’ya çıkmış, 2024’te yüzde 3,1’e çıkacak, 2025’te yüzde 3,5, 2026’da yüzde 3,7’ye çıkacağı tahmin ediliyor.
"Faiz Harcamaları ile Yatırımlara Ayrılan Pay Arasındaki Olumsuz Bir İlişki Var"
Yani faiz harcamalarının yüksek olduğu yıllarda, yatırımlara ayrılan pay düşüyor, ya da diğer bir deyişle faiz harcamalarının GSYH içindeki payı azaldığında yatırımlara ayrılan pay artıyor.
2018 yılında GSYH içinde yatırımların payı yüzde 3,8 iken faiz harcamalarının payı yüzde 2,1. Buna karşın 2024 yılı için GSYH içinde yatırımların payı yüzde 2,7 iken, faiz harcamalarının payının yüzde 3 olması öngörülüyor.
2026 hedeflerine baktığımız zaman yatırımların payı hedefi yüzde 2,5, faiz harcamaları payının ise 3,7 olması hedefleniyor.
Türkiye büyük bir deprem felaketi yaşadı. Binalar yıkıldı, yüzlerce okul yıkıldı, yüzlerce kamu binası yıkıldı, altyapı sistemleri çöktü, köprüler, tüneller, otoyollar, havaalanları hasar gördü.
Bu durumda yatırımların GSYH içindeki payının artması gerekmez mi? Bakıyoruz, 2024’te yatırımların payı yüzde 2,7 olacakmış ve sonraki yıllarda azalarak devam edecek.
Faiz Harcamaları Yatırımları Engelliyor
Gördüğümüz, kadarıyla faiz ödemeleri, yatırım harcamalarını kısıyor. Ama iktidar bütçe açığını kapatmak için sürekli borçlanıyor. Hatta faiz ödemek için bile borç alıyor. Çıkarılan yasayla Cumhurbaşkanına ek borçlanma yetkisi verildi. Faiz harcamaları artmasının bir nedeni de borçlanma gereği. Borçlanma gereği 2021 yılında yüzde 2,6, 2022 yılında yüzde 0,8 iken, 2023 yılında yüzde 6,5, 2024 yılında ise yüzde 6 olması öngörülüyor. Böyle giderse faiz harcamaları yüzünden, yatırımlar için para bulamayacağız…"
