Kanun, eğitim öğretim hizmetlerini yürüten öğretmenlerin seçilmeleri, yetiştirilmeleri, atanmaları, hakları, ödev ve sorumlulukları, ödül ve cezaları, kariyer basamaklarında ilerlemeleri ve öğretmenlik mesleğine ilişkin diğer hususlar ile Milli Eğitim Akademisinin kurulmasına ilişkin konuları düzenliyor.
Kanunda öğretmenlik, genel kültür, özel alan eğitimi ve öğretmenlik meslek bilgisi bakımından hazırlığı gerektiren özel bir ihtisas mesleği olarak tanımlandı.
Öğretmen olarak istihdam edileceklerde genel kültür, özel alan eğitimi ve öğretmenlik meslek bilgisi bakımından aranacak nitelikler ile öğretmenlik alanlarına kaynak teşkil edecek programlar Milli Eğitim Bakanlığınca (MEB) belirlenecek.
Milli Eğitim Akademisi kurulacak
Kanunla öğretmen adaylarının eğitim süreçlerinden atamalarına kadar birçok değişikliğe gidildi.
Buna göre, öğretmen adaylarının mesleğe hazırlanması, öğretmen, yönetici ve diğer personelin mesleki gelişimi ve görevde yükselmeleri için eğitim programları hazırlamak, uygulamak ve değerlendirmek üzere MEB'e bağlı Milli Eğitim Akademisi kurulacak.
Akademi, öğretmen, yönetici ve diğer personelin sahip olması gereken yeterliklerini belirleyecek ve gelişen şartlara göre güncelleyecek. Öğretmenlere; öğretmenlik mesleğinin gerektirdiği bilgi, beceri, tutum ve değerler ile dijital yeterlikleri kazandıracak eğitim faaliyetleri planlayıp uygulayacak.
Akademi, talepleri uygun görülmesi halinde, diğer kamu kurum ve kuruluşlarının personeline de eğitim verecek.
Öğretmen adaylarının eğitimi
Öğretmen adaylarının teorik ve uygulamalı derslerden oluşan hazırlık eğitimi Milli Eğitim Akademisi tarafından verilecek. Öğretmen adaylarının hazırlık eğitiminin süresi 4 dönem olacak veya öğretmen adayının mezun olduğu yükseköğretim programına göre 3 dönem olarak da uygulanabilecek.
Öğretmen adayları en az 2 yazılı sınava girecek
Kanuna göre öğretmen adayları, akademide hazırlık eğitiminde her bir teorik dersten en az 2 yazılı sınava girecek. Her bir dersten not ortalaması 100 üzerinden 60 ve üzerinde puan alanlar başarılı sayılacak.
Teorik derslerden başarısız olan adaylara, bu derslerin her biri için bir sınav hakkı daha verilecek. Ek sınavlar sonunda herhangi bir dersten başarısız olmaları durumunda kademiyle ilişkileri kesilecek.
Hazırlık eğitiminde edinilen bilgi, beceri, tutum ve davranışların eğitim öğretim ortamına yansıtılmasındaki başarı düzeyini belirlemek amacıyla öğretmen adayı üç defa değerlendirmeye tabi tutulacak.
Akademide, hazırlık eğitimine devam zorunlu olacak. Öğretmen adaylarından belgeye dayalı sağlık mazeretleri sebebiyle hazırlık eğitimi süresince toplam 20 gün ve üzeri hazırlık eğitimine katılamayan veya katılamayacak olanların, mazeretlerinin ortadan kalkmasını takip eden ilk hazırlık eğitimi programına tekrar alınmak üzere kayıtları dondurulacak. Adaylar, belgeye dayalı sağlık mazeretleri dışında mazeretlerine bağlı olarak hazırlık eğitimi süresince 10 güne kadar izin alabilecek.
Öğretmen adaylarına yapılacak ödeme
Kanunla, öğretmen adaylarına, hazırlık eğitimi sürecinde her ay (23 bin 310) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda ödeme yapılacak. İlgili madde kapsamında kaydı dondurulanlara bu süre boyunca ödeme yapılmayacak.
Öğretmen adayları hazırlık eğitim sürelerinde Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılacak.
İstihdam süreci
Kanuna göre, Milli Eğitim Akademisi'nde hazırlık eğitimini başarıyla tamamlayanlar, Devlet Memurları Kanunu kapsamında sözleşmeli öğretmen olarak istihdam edilecek.
Sözleşmeli öğretmenlerin, eğitim kurumlarına yerleştirilmeleri atamaya esas başarı puanı esas alınarak tercihleri doğrultusunda yapılacak ve tercihte bulunmayanlar ile tercihlerine yerleşemeyenlere boş kalan eğitim kurumları için yeniden tercih hakkı verilecek.
İkinci tercih döneminde tercihte bulunmayanlar ile tercihlerine yerleştirilemeyenler kura ile yerleştirilecek. Yerleştirildikleri eğitim kurumlarında mazeretsiz olarak göreve başlamayanlar ile göreve başladığı halde mazeretsiz olarak görevlerinden ayrılanlar, hazırlık eğitimi sonunda aldıkları atamaya esas başarı puanıyla sözleşmeli öğretmenlik için yeniden başvuruda bulunamayacak ve yerleştirildikleri tarih itibarıyla 1 yıl süreyle hazırlık eğitimine alınmayacak.
Sözleşmeli öğretmenler, can güvenliği ve sağlık mazeretleri hariç olmak üzere, 3 yıl süreyle başka bir yere atanamayacak. Aile birliği mazeretine bağlı yer değiştirmelerde sözleşmeli olarak istihdam edilen öğretmenin eşi bu öğretmene tabi olacak.
Sözleşmeli öğretmenlikte istihdam ve bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer hususlar bakanlıkça belirlenecek.
Kadrolu öğretmenliğe atama
Eğitimde başarılıp olup sözleşmeli öğretmen olarak atananlar 3 yıllık çalışma süresi sonunda talepleri halinde görev yaptıkları yerde öğretmen kadrolarına atanacak. Öğretmen kadrolarına atananlar mazerete bağlı olarak yapılacak yer değiştirmeler hariç olmak üzere 1 yıl süreyle yer değiştiremeyecek.
Öğretmen ve yöneticilere, görev yaptıkları her takvim yılı karşılığında hizmet puanı verilecek.
Öğretmenlerin nitelikleri ve seçimi, hazırlık eğitimi, hazırlık eğitimine alınacakların belirlenmesi, hazırlık eğitiminde başarı, Akademi ile ilişiğin kesilmesi, disiplin cezaları ve disiplin cezası gerektiren fiil ve davranışlar, disiplin kurulu ve disiplin cezalarının uygulanmasına ilişkin hususlar, öğretmen adaylarına ilişkin mali ve sosyal hükümler ile sözleşmeli öğretmenlikte istihdama ilişkin hükümler 1 Eylül 2025 itibarıyla yürürlüğe girecek.
Kariyer basamakları
Kanuna göre, öğretmenlik mesleği; öğretmen, uzman öğretmen ve başöğretmen olmak üzere 3 kariyer basamağından oluşacak. Öğretmenlerden; öğretmenlikte en az 10 yıl hizmeti olan, kademe ilerlemesinin durdurulması cezası bulunmayan ve Akademi tarafından uzman öğretmenlik için düzenlenen eğitimi tamamlayanlara uzman öğretmen unvanı verilecek.
Uzman öğretmenlerden; uzman öğretmenlikte en az 10 yıl hizmeti olan, kademe ilerlemesinin durdurulması cezası bulunmayan ve Akademi tarafından başöğretmenlik için düzenlenen eğitimi tamamlayanlara başöğretmen unvanı verilecek.
Öğretmen unvanından, bu göreve atanmanın yetkili amir tarafından onaylandığı tarihten, uzman öğretmen veya başöğretmen unvanından ise uzman öğretmen/başöğretmen sertifikasının düzenlendiği tarihten itibaren yararlanılacak. Uzman öğretmen veya başöğretmen unvanı alanlara her unvan için ayrı ayrı olmak üzere bir derece verilecek.
Eğitim çalışanlarına yönelik cezalar yarı oranda artırıldı
Kanuna göre, MEB'e bağlı resmi eğitim kurumlarında yönetici, öğretmen, usta öğretici, yabancı uyruklu öğrencilerin eğitimine yönelik Bakanlık tarafından yürütülen projelerde öğretici/öğretmen veya rehber danışman; özel öğretim kurumlarında yönetici, öğretmen, uzman öğretici ve usta öğretici olarak görev yapanlar ile Bakanlığa bağlı resmi eğitim kurumları ve özel öğretim kurumlarında ders ücreti karşılığı ders okutanlara ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarında görev yapan öğretmenlere karşı görevleri sebebiyle işlenen Türk Ceza Kanunu kapsamındaki kasten yaralama, tehdit, hakaret ve görevi yaptırmamak için direnme suçlarında tayin edilecek cezalar yarı oranda artırıldı. Bu suçların işlenmesi halinde hapis cezasının ertelenmesi hükümleri de uygulanmayacak.
Düzenlemede hüküm bulunmayan hallerde hazırlık eğitimi alan öğretmen adayları hariç bu kanun kapsamındaki personel bakımından Devlet Memurları Kanunu ile ilgili diğer mevzuat hükümleri uygulanacak.
Öte yandan kanunla 3 Şubat 2022 tarihli Öğretmenlik Meslek Kanunu da yürürlükten kaldırıldı.
1 Eylül 2025'e kadar yapılacak sözleşmeli öğretmen istihdamında, kadrolu öğretmen atamalarında ve yönetici görevlendirilmelerinde, düzenlemeyle yürürlükten kaldırılan mevzuat hükümleri uygulanacak.
Aday Öğretmen Yetiştirme Programı
Kanuna göre, düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihte aday öğretmen olarak görev yapanlar ile yürürlüğe girdiği tarihten 1 Eylül 2025'e kadar aday öğretmen olarak istihdam edilecek olanlar, mesleğe, memuriyete, görev yaptığı kuruma ve içinde bulunduğu sosyal çevreye en iyi şekilde hazırlanmaları amacıyla; kişisel ve mesleki gelişimlerine katkı sağlayan, memuriyete ve mesleğe hazırlığı içeren ve en az 240 ders saati olacak şekilde planlanan hizmet içi eğitimden, görev alacağı kurumun faaliyet alanları esas alınarak belirlenecek temel görevleri gözlemleyeceği ve bir danışman nezaretinde kendisinin de tatbik edeceği uygulamalardan oluşan Aday Öğretmen Yetiştirme Programı'na tabi tutulacak.
Adaylık süreci 1 yıldan az 2 yıldan çok olamayacak. Programı tamamlayan ve bir yıllık görev süresini dolduran aday öğretmenlerin adaylıkları, adaylık süreci sonunda kaldırılarak öğretmenliğe atamaları yapılacak.
Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihte sözleşmeli öğretmen olarak görev yapanlardan adaylık sürecini tamamlamayanlar, aday öğretmenler için öngörülen adaylık sürecine tabi tutulacak. Adaylık sürecini tamamlayan sözleşmeli öğretmenlerden sözleşme gereği 3 yıllık çalışma süresini tamamlayarak öğretmen kadrosuna atananlar hakkında adaylık hükümleri uygulanmayacak. Aday öğretmenlikte geçen süreler, uzman öğretmen ve başöğretmen ünvanlarının verilmesinde öğretmenlikte geçmiş sayılacak.
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte görevde olan öğretmen ve uzman öğretmenler, öğretmenlikte ve/veya uzman öğretmenlikte 20 yıllık çalışma süresini tamamlamaları ve belirlenen şartlardan uzman öğretmenlikte en az 10 yıl hizmeti olma şartı hariç diğer şartları sağlamaları kaydıyla başöğretmen ünvanı için başvuruda bulunabilecek.
