Hazine ve Maliye Bakanlığı, 2024 yılı Eylül ayı merkezi yönetim bütçe gerçekleşmelerini açıkladı. Verilere göre, eylül ayında bütçe açığı 100,5 milyar TL'ye ulaşırken, faiz giderleri 148,7 milyar TL ile Cumhuriyet tarihinin en yüksek seviyesine çıktı. 2023 yılı Eylül ayına göre yüzde 110 oranında artış gösteren faiz giderleri, bütçe açığındaki artışın başlıca nedeni oldu. Yılın ilk 9 ayında toplam faiz giderleri 912,7 milyar TL’ye ulaşarak bütçede büyük bir yük oluşturdu. Her 5 liralık verginin 1 lirası borç faizine gitmiş oldu.
Bütçe açığı yüzde 110 arttı
2024 Ocak-Eylül döneminde merkezi yönetim bütçesi 1 trilyon 74 milyar 18 milyon TL açık verdi. Bu rakam, geçen yılın aynı dönemine göre bütçe açığının yüzde 110 oranında arttığını gösteriyor. 2023 yılı aynı döneminde bütçe açığı 512,6 milyar TL idi. Toplam bütçe giderleri ise 7,16 trilyon TL’ye ulaştı, bütçe gelirleri ise 6,08 trilyon TL’de kaldı. Bütçe gelirleri içerisinde vergi gelirleri, Eylül 2024'te 732,2 milyar TL oldu. Vergi gelirlerindeki yıllık artış oranı yüzde 111,5 olarak kaydedildi. Eylül ayında, Kurumlar Vergisi'ndeki ciddi artış dikkat çekti; 14,8 milyar TL olan bu vergi, 2024'te 171,5 milyar TL’ye yükseldi. KDV gelirleri de yıllık bazda yüzde 622 gibi rekor bir artışla 90,8 milyar TL'ye ulaştı. Öte yandan, diğer vergi kalemleri arasında Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV) yüzde 136, gelir vergisi yüzde 119 oranında artış gösterdi. Özel Tüketim Vergisi'ndeki (ÖTV) artış ise yüzde 29'la daha sınırlı kaldı.
Faiz yükü giderek artıyor!
Hazine ve Maliye Bakanlığı, dün gerçekleştirdiği iki tahvil ihalesiyle toplamda 27,2 milyar TL borçlandı. 3 yıl vadeli TÜFE’ye endeksli devlet tahvilinin yeniden ihraç edildiği ilk ihalede reel bileşik faiz yüzde 5,14 olarak gerçekleşti. 5 yıl vadeli sabit kuponlu tahvil ihalesinde ise bileşik faiz yüzde 34,08 oldu. Bu veriler, Türkiye ekonomisinin faiz ve borçlanma yükünün giderek arttığını ve bütçe açığının kontrol altına alınması için daha kapsamlı tedbirlere ihtiyaç duyulduğunu gösteriyor.
