Tarım şehri olarak bilinen Manisa’da, yer altı sularının bilinçsizce kullanımı obruk tehlikesini her geçen gün artırıyor. Uzmanlar, yer altı su seviyesinin çekilmesinin yer kabuğunda çöküntülere yol açabileceğini ve bu durumun büyük tehlikelere neden olabileceğini belirtiyor. 2019 yılında Manisa’nın Spil Dağı’nda meydana gelen ve yaklaşık 100 metre derinliğinde, 15 metre çapında bir obruk oluşması, bölgedeki riskin somut bir örneği olarak dikkat çekmişti. Türkiye genelinde obruk riski taşıyan bölgeler arasında Manisa’nın da bulunması, bölge halkında tedirginliğe yol açıyor. Türkiye'nin Obruk Tehlike Risk Haritası'nda Manisa'nın da yer alması, tarımsal sulamada kullanılan yer altı sularının daha dikkatli ve bilinçli bir şekilde yönetilmesi gerektiğini bir kez daha gündeme taşıdı. Uzmanlar, yer altı sularının sorumsuzca tüketilmesinin hem ekosisteme hem de tarımsal üretime büyük zararlar vereceğini vurguluyor. Yer altı sularının tükenmesiyle toprağın dengesinin bozulduğunu ve yer kabuğunda boşluklar oluştuğunu belirten uzmanlar, bu boşlukların zamanla büyük obruklara dönüşebileceği uyarısında bulunuyor. Bu duruma karşı alınacak önlemlerin, hem tarım faaliyetleri için sürdürülebilir bir su yönetimi hem de yerleşim alanlarında güvenliği sağlamak adına büyük önem taşıdığı ifade ediliyor. Yer altı su kaynaklarının korunması ve bilinçli kullanımı, obruk tehlikesinin önüne geçmek için kritik bir çözüm olarak sunuluyor. Konu ile ilgili Manisa Meydan Gazetesi’ne önemli açıklamalarda bulunan Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Jeoloji Mühendisleri Odası (JMO) Manisa İl Temsilcisi Bülent Bayraktar, Manisa’da obruk riskinin olduğunu kaydetti.
“Yer altı sularının büyük bir kısmı Spil Dağı’ndan geliyor”
Türkiye’de obrukların tarımsal alanlarda görüldüğünü belirten JMO Manisa İl Temsilcisi Bülent Bayraktar, “Türkiye genelinde daha çok tarımsal alanlarda gözlenen obruklar yeraltı suyunun aşırı çekilmesi ile oluşan göçüklerin yüzeyde gözlenmesi olarak bilinir. Ancak Manisa'nın Spil Dağı’nda bin 430 metre yüksekliğinde Çampınar mevki yakınlarında yaklaşık 100 metre derinliğinde ve 15 metre çapında obruk oluşması hepimizi çok şaşırtmıştı. Yapılan araştırmalarda uygun yani fiziksel ve kimyasal nedenler ile eriyebilir özellikteki kayaçların aşınması sonucunda da obrukların oluşabileceği 2019 yılında Manisa Spil dağında görülmüştür. Bu nedenle Manisa’da obruk riski bulunuyor. Manisa ovası ve yakın çevredeki tarımsal alanların yer altı su seviyesini besleyen kaynağın büyük bir kısmı Spil Dağı’ndan Yağmur ve kar suyunun eğim aşağı hareketi ile oluşmaktadır. Tabi ki bu suyun güçlü bir debi ile hareketi sırasında Spil Dağı’nı oluşturan jeolojik birimlerin fiziksel ve kimyasal yapısına uygun olarak yer altında kendine bir hareket alanı sağladığını ve doğal bir güzergah belirlediğini biliyoruz” diye konuştu.
“İllerde obruk risk haritası oluşturulmalı”
Yer altı su seviyelerinin düştükçe tabakalarının ağırlığı nedeniyle çökmeler gerçekleştiğini öne süren Bülent Bayraktar, son olarak şunları söyledi: “Yağmur ve kar suyunun bu hareketi sonucunda eriyebilen kayaçlar ile karşılaştığı bölgelerde yer altında birbirleri ile bağlantılı mağaraların oluştuğunu düşünüyorum. Yer altı su seviyesi düştükçe bu mağaraların boyutları büyüyor ve bu boşlukların, üzerindeki tabakaların ağırlığını taşıyamaz hale gelerek çökmeler gözleniyor. AFAD Başkanlığı’nın yaptığı toplantılarda obruk riski olan bölgelerde çalışmaların başlatılacağı kararı alındığını duyurdu. Belirlenen illerde obruk risk haritaları hazırlanmasının gerekli olduğu kanaatindeyim. Yerleşim alanlarına yakın bölgelerde bu risklerin belirlenmesi çok önemlidir. İmar planlarında bu haritalar göz önüne alınarak uygulamaya gidilmesi gereklidir. Obruk oluşumu için alınabilecek önlemin temeli yeraltı suyunu aşırı pompaj ile kullanmaktan vazgeçmemizdir. Yer altı suyu statik seviyesi günden güne düşüyor. Bu dengeyi yağışlar ile kuramadığımızdan dolayı ekonomik tüketim ile bu tehlikeli jeolojik oluşumları yavaşlatabiliriz.”
