YUNUS EMRE'NİN ŞİİRLERİNDE ALLAH VE PEYGAMBER SEVGİSİ
Dr. Ahmet ERDİNÇLİ
Unesco tarafından 2021 yılı için ilan edilen “Yunus Emre’nin Vefatının 700. Yıl Dönümü” vesilesi ile Yunus Emre (ö. 720/1320) ve tüm Hak âşıklarına selam olsun.
Yunus Emre’nin düşünce dünyası incelendiğinde, İslam ve Allah Rasûlü’nün hayatına vakıf olduğu, belli düzeyde eğitim almış ve İslami ilimlerden haberdar bir İslam şairi olduğu görülecektir. Bu yüzden İslâm’ı bilmeyen, Kur’an, Sünnet, günah, sevap, itaat kavramlarından habersiz bir şekilde onu okuyanların Yunus’u gerçek manada anlamaları mümkün değildir.
Yunus, ilahi ve şiirlerinde insanları ilahi aşka, kardeşliğe, insan olmanın, kendini bilmenin, Cenab-ı Hakk’a ulaşmanın şartlarını ve yollarını anlatmıştır.
En geniş yunus emre divanı olan Mustafa Tatcı’nın Yunus Emre Divanı isimli eserinde Yunus Emre’nin dört yüz on beş şiiri yer almaktadır. Bu şiirlerde a) Allah Aşkı b) Peygamber Sevgisi, c) İnsan ve İnsan-Cemiyet Münasebetleri ve d) Ölüm olmak üzere 4 ana tema olduğu görülmektedir.
Yunus Emre’nin şiirlerinde tek gaye, Allahü Teâlâ’ya yaklaşmak ve ona kavuşmaktır.
Cennet cennet dedikleri, birkaç köşkle birkaç huri
isteyene ver sen anı, bana seni gerek seni
Ne varlığa sevinirim ne yokluğa yerinirin
Aşkın ile avurum bana seni gerek seni”.
Yunus, Allah’ı ve Allah’ın yarattığı her şeyi sever.
“Elif okuduk ötürü, Pazar eyledik götürü
Yaratılmışı severiz, yaratandan ötürü”
Yunus Emre, Allah aşkından üstün hiçbir aşk tanımaz. Bütün aşk istikametleri “Allah aşkı”nda birleşir:
Dağlar ile taşlar ile
Çağırayım Mevlam seni
Seherlerde kuşlar ile
Çağırayım Mevlam seni
***
Okumaktan murat ne
Kişi Hak’kı bilmektir
Çün okudun bilmezsin
Ha bir kuru emektir
***
Okudum bildim deme
Çok taat kıldım deme
Eğer Hak bilmez isen
Abes yere yelmektir
Yunus Emre şiirlerinin büyük bir kısmını, Hz. Peygamber’e ve O’na olan aşkına tahsis etmiştir. Yunus Emre, kelimenin tam anlamıyla bir peygamber aşığıdır.
Arayı arayı bulsam izini
İzinin tozuna sürsem yüzümü
Hak nasip eylese görsem yüzünü
ya MuhammeD canım arzular seni
***
Arafat dağıdır bizim dağımız
Anda kabul olur bizim duamız
Medine'de yatar Peygamberimiz
Ya Muhammed canım arzular seni
*Sevgili Peygamberimize olan sadakati, sevgisi ve muhabbeti dolayısıyla onu anlatmaya doyamaz. Yunus Emre bir şiirinde peygambere olan aşkını, sevgisini şöyle anlatmaktadır.
Canım kurban olsun senin yoluna,
Adı güzel, kendi güzel Muhammed.
Şefaat eyle bu kemter kuluna,
Adı güzel, kendi güzel Muhammed
“Canını kurban etmek”, Anadolu’da bir kişiye karşı kullanılan sevginin ne kadar ileri olduğunu ifade etmek için kullanılır. Yunus Emre de Allah Rasûlü’ne olan aşkını canını Muhammedin yolu olan Allah yoluna feda ettiğini beyan etmektedir.
Mü’min olanların çoktur cefâsı,
Ahirette olur zevk-u sefâsı,
On sekiz bin âlemin Mustafâ’sı,
Adı güzel, kendi güzel Muhammed
Yunus Emre’nin şiirlerindeki amacı Rabbimiz ve Efendimize olan aşkını ve sevgisini anlatmaktır. Onda derin bir iman, allah ve rasulullah sevgisi vardır. Bundan dolayı şiirlerinin çoğu bu iki konuyla ilgilidir.
Yorumlar